پس از لذت بردن از گل‌ها، میوه‌ها و سبزیجاتی که در باغ خود پرورش داده‌اید، یک فعالیت وجود دارد که به همان اندازه مفید است: برداشت دانه‌ها. در حالی که نادیده گرفتن هیبریدهای بزرگتر و درخشان‌تر که توسط کاتالوگ‌هایشان به نمایش گذاشته می‌شوند، سخت است، اما با پرورش گیاهان از دانه‌های خود از صرفه‌جویی قابل توجهی برخوردار خواهید شد و از این فرآیند نیز رضایت خواهید داشت. مخالفان می گویند گیاهانی که از دانه ها رشد می کنند به حقیقت نمی پیوندند، اما انتظار نیمی از لذت است.
زمان برداشت بذر
تابستان و پاییز زمان‌های اصلی برداشت بذر هستند زیرا تا آن زمان گل‌های بهار و تابستان بذر می‌دهند.برداشت می تواند در بهار برای گیاهان زودرس و کوتاه مدت انجام شود. برای میوه هایی که در اواخر پاییز بالغ می شوند ممکن است تا زمستان ادامه یابد. مراقب گیاهانی باشید که می‌خواهید از دانه‌ها رشد کنید، تا سر بذر و میوه‌ها در حال بلوغ و آماده شدن برای چیدن را ببینید.
نحوه برداشت دانه های خشک
گیاهان گل درست می کنند تا بذرهایی بسازند که نسل بعدی آنها رشد کند. این سر گل است که در نهایت در بسیاری از گیاهان به سر بذر تبدیل می شود.
وقتی گل‌ها در باغچه‌تان پژمرده می‌شوند، ممکن است برای تشویق بیشتر گل‌ها، آنها را با پشتکار حذف کنید. به این عنوان مرده می گویند. اگر می خواهید بذرها را برداشت کنید، باید اجازه دهید سر گل های پژمرده روی گیاه باقی بمانند تا دانه های داخل آنها بالغ شوند. حتی ساقه‌های گل‌هایی که از پیاز رشد کرده‌اند را می‌توان روی گیاه گذاشت تا بذر تولید کند. قسمت سبزی که پس از از بین رفتن گلبرگ ها باقی می ماند به رشد خود ادامه می دهد و از دانه های داخل آن حمایت می کند. هنگامی که این سر دانه ها شروع به تغییر رنگ می کنند یا شروع به باز شدن می کنند، باید با لوازم جمع آوری بذر خود آماده باشید.
مرحله 1: جمع آوری سر بذر
نحوه جمع آوری بذرها به ساختار گیاه بستگی دارد.
کله گل فشرده
برای سر دانه‌های فشرده که باز نمی‌شوند (ناپایدار)، می‌توانید وقتی تقریباً خشک شدند آنها را با قیچی تیز جدا کنید. گل همیشه بهار، زینیا، گل محمدی، گل مخروطی، تاج خروس کره ای و صورتی را می توان از این طریق جمع آوری کرد.
غلاف حبوبات و گل
برخی از دانه‌ها، مانند دانه‌های لوبیا و نخود، در غلاف‌هایی بسته‌بندی می‌شوند که وقتی گلبرگ‌ها از بین می‌روند، در محل گل‌ها رشد می‌کنند. اجازه ندهید آنها روی گیاهان خشک شوند، در غیر این صورت ممکن است باز شوند (باز شدن خشک) و بذرها را در اطراف پخش کنند. می‌توانید غلاف‌های خشخاش، نخود شیرین، گل صبحگاهی، لوبیا و بامیه را زمانی که تقریباً خشک شده‌اند برداشت کنید.
کله دانه های بزرگ از گیاهان مختلف
گیاهانی که دسته‌های گل بزرگ دارند، سر بذر بزرگی هم دارند. دسته تاج خروس، سلوزیا، کلئوم، گشنیز، توری ملکه آن و علف های زینتی باید ابتدا در یک کیسه کاغذی قهوه ای بزرگ قرار داده شوند و قبل از قطع کردن گیاه، نوک آن ها را به پایین بریزید.
سبزیجات و گیاهان برگدار
اگر سبزیجات دارای برگ سبز مانند اسفناج یا سبزی کولد یا برخی گیاهان مانند نعناع، گشنیز یا ریحان می کارید، ممکن است هیچ سر گلی روی آنها نبینید. این به این دلیل است که شما به طور منظم آنها را برداشت می کنید. اما اگر اجازه دهید یک یا دو گیاه بدون بریدن برگها و نوک ساقه آنها رشد کنند، در نهایت به گل می روند. این دسته های گل بعد از مرگ گل ها بذر می گیرند. وقتی خوشه ها شروع به زرد شدن یا خشک شدن کردند می توانید کل آنها را برداشت کنید.
باغبان باید بدانند که اسفناج دارای گیاهان نر و ماده است و فقط از ماده ها بذر می گیرید. دانه های بسیار ریز را در کیسه های پلاستیکی با نگه داشتن سرهای تقریباً خشک گل در داخل و له کردن آنها با وردنه جمع کنید.
مخروطیان
مخروط های بالغ را که کمی باز هستند جمع آوری کنید و در مکانی گرم اما سایه خشک کنید تا باز شوند و دانه های فلس دار آزاد شوند. بذرهای تازه برخی از درختان سوزنی برگ اگر فوراً کاشته شوند جوانه می زنند.
توجه داشته باشید که پس از خشک شدن و نگهداری، قبل از جوانه زدن باید یک فرآیند طبقه بندی طولانی را طی کنند.
مرحله 2: دانه ها را خشک کنید
سر دانه های جمع آوری شده از هر نوع را به طور جداگانه بین برگه های روزنامه قرار دهید. آنها را چند روز در جای سایه نگه دارید تا بیشتر خشک شوند.
مرحله 3: دانه ها را جدا کنید
جداکردن دانه ها را کوبیدن می گویند. برخی از دانه ها ممکن است خود به خود یا زمانی که آنها را در کیسه کاغذی تکان می دهید از غلاف بیرون بیایند. نمونه هایی از روش های جداسازی عبارتند از:
- دانه ها با زدن یا کوبیدن کوبیده می شوند.
- برای گل همیشه بهار و زینیا باید سر بذر را به صورت دستی باز کنید تا بذرها گرفته شود. می‌توانید دانه‌ها را در میان مواد سست دیگری به نام کاه پیدا کنید، زیرا دانه‌ها عمدتاً تیره‌تر یا پرپشت‌تر از بقیه هستند.
- برای دانه های کوچک تاج خروس و سلوزیا، مالیدن بین دست ها یا له کردن با وردنه ممکن است برای جدا کردن دانه ها لازم باشد.
مرحله 4: دانه ها را تمیز کنید
غیر از دانه چیزهای زیادی در سر دانه وجود خواهد داشت. اگر مستقیماً بعد از برداشت بذرها را می کارید، تمیز کردن آنها ضروری نیست، اما بذرهایی که تمیز نشده اند ممکن است در طول نگهداری سریعتر خراب شوند. برخی از دانه ها به اندازه کافی بزرگ هستند که بتوان آنها را با دست چید، اما برای برخی دیگر ممکن است لازم باشد آنها را بچرخانید یا از یک صافی با سوراخ هایی به اندازه دانه ها استفاده کنید.
چگونه برنده شویم
می توانید از پنکه دستی برای بریدن دانه های کوچک و سشوار در حالت خنک برای دانه های سنگین تر استفاده کنید.
- دانه ها را در یک کاسه بریزید و در حالی که جریان را به آرامی باد می دهید روی روزنامه بریزید.
- کاه از دانه‌ها دورتر می‌افتد چون سبک‌تر هستند.
برای مقادیر کم، می‌توانید فقط در حین ریختن دانه‌ها، آنها را با باد بفشارید. مقادیر بیشتر ممکن است نیاز به استفاده از فن داشته باشد.
مرحله 5: دانه های خود را ذخیره کنید
وقتی دانه ها کاملاً خشک و عاری از مواد زائد شدند، می توانید آنها را در بطری های شیشه ای برچسب دار با درپوش محکم نگهداری کنید. برچسب باید حاوی نام گیاه و تاریخ جمع آوری باشد. بذرها دوره حیات محدودی دارند زیرا با افزایش سن شانس جوانه زدن آنها کاهش می یابد. می توانید جزئیاتی مانند رنگ، اندازه و سایر ویژگی ها را نیز اضافه کنید.
چگونه دانه های مرطوب را برداشت کنیم
بعضی از دانه ها به دلیل اینکه داخل میوه های گوشتی هستند خیس هستند. گیلاس، آلو، آووکادو، انبه و بادام دارای یک دانه در داخل هستند، در حالی که سایرین، مانند سیب، گلابی و پرتقال، چند دانه دیگر دارند. برخی مانند انار، کیوی، میوه شور و گوجه فرنگی آنقدر پر از دانه هستند که خورده می شوند.اگرچه گوجه فرنگی اغلب سبزیجات در نظر گرفته می شود، اما در واقع میوه هستند، مانند فلفل، بادمجان، خربزه تلخ و خیار.
اگر میوه یا سبزی حاوی دانه در داخل خود دارید که می خواهید برداشت کنید، باید اجازه دهید تا زمانی که برسد روی گیاه/درخت بماند.
مرحله 1: میوه ها را جمع کنید
بذور برای کاشت باید از میوه ها/سبزیجات رسیده روی گیاه برداشت شود. دانه های داخل میوه هایی که به طور کامل رسیده نیستند ممکن است نارس باشند. میوه های افتاده، حتی میوه های کمی پوسیده، بهترین هستند. انواع مختلف را جداگانه جمع آوری کنید.
مرحله ۲: دانه ها را از پالپ جدا کنید
- جدا کردن دانه ها از سیب یا فلفل در حال رسیدن نسبتاً آسان است. فقط آنها را با دقت باز کنید و دانه ها را در یک کاسه بریزید.
- برای گوجه فرنگی گوشتی، گوجه فرنگی، کیوی، و میوه شور، باید تفاله حاوی دانه را با استفاده از قاشق گریپ فروت در یک کاسه آب بتراشید.
- خیار، خربزه، کدو حلوایی و پاپایا یک ناحیه مرکزی دارند که دانه ها در آن متمرکز شده اند. آن را در یک کاسه بردارید.
- هلو، آلو و گیلاس ممکن است میوه‌هایی را به شما بدهند که به گیاهان مادرشان صادق است. قبل از اینکه حفره ها را بیرون بیاورید، اجازه دهید میوه های گوشتی کمی بیشتر بپوسند. باید آنها را با چکش بشکنید تا دانه بادام مانند داخل آن گرفته شود و در یخچال نگهداری کنید.
- بذرهای ارس ابتدا باید از تمام بافت توت جدا شوند. پس از به دست آمدن دانه ها، باید آنها را خراش دهید (خراش یا سنباده بزنید) و سپس یک دوره سه تا چهار ماهه طبقه بندی گرم و سه تا چهار ماه دیگر طبقه بندی سرد را برای جوانه زدن قرار دهید.
مرحله 3: تخمیر خیار و گوجه فرنگی
همه دانه ها به این مرحله نیاز ندارند. با این حال، عبور برخی از گیاهان، مانند گیاهان خانواده گوجه فرنگی و خیار، از طریق فرآیند تخمیر باعث جوانه زدن سریعتر آنها می شود و سرعت جوانه زنی آنها را افزایش می دهد.تخمیر قبل از تمیز کردن برای بذرهایی که به این فرآیند نیاز دارند انجام می شود.
میوه ها را باز کنید و قسمت آبدار حاوی دانه را در یک بطری شیشه ای فشار دهید. به همین مقدار آب اضافه کنید و خوب هم بزنید. دانه های گوجه فرنگی را به مدت دو تا چهار روز در جای گرم کنار بگذارید. هنگامی که این فرآیند را برای خانواده گیاهان خیار - کدو، خربزه، کدو حلوایی دنبال می کنید - تقریباً یک تا دو روز تخمیر به آنها بدهید.
حباب‌های موجود در آب میوه و کف‌های روی آن را بررسی کنید. وقتی این علائم تخمیر را دیدید، آب بیشتری اضافه کنید و پس از بستن بطری خوب تکان دهید. قسمت مایع را بریزید و این کار را تکرار کنید تا دانه ها تمیز و آب شفاف شود.
مرحله 4: دانه ها را تمیز کنید
بسیاری از دانه های خیس گوشت زیادی به آنها چسبیده است.
- آنها را کمی در یک کاسه آب قرار دهید و سپس با لیسک لپه را بزنید تا از دانه ها جدا شود.
- بیشتر ضایعات را حذف کنید و تا حد امکان آب بریزید.
- کار را تکرار کنید تا فقط دانه ها در کاسه باقی بمانند.
- آنها را کاملا بشویید تا از همه لجن پاک شوند.
بعضی دانه هایی که شناور هستند نیز باید دور ریخته شوند. آنها خالی هستند. به عنوان یک قانون کلی، دانه های خوب غرق می شوند و دانه های بد شناور می شوند. استثناها دانه هایی مانند دانه نیلوفر آبی هستند که به طور طبیعی برای پراکندگی آنها به جریان آب بستگی دارند. دانه های تمیز شده را باید در یک الک ریز آبکش کنید تا حداکثر رطوبت از بین برود.
مرحله 5: دانه ها را خشک کنید
دانه ها را به صورت یک لایه روی شیشه یا بشقاب های سرامیکی پخش کنید. آنها را در سایه خشک کنید و روی کاغذ بکشید. دانه های خشک نباید فقط در لمس احساس خشکی داشته باشند، بلکه باید صدای جغجغه خشک نیز ایجاد کنند.
مرحله 6: ذخیره دانه ها
دانه‌های خشک را در بطری‌های شیشه‌ای محکم بسته و دارای برچسب نگهداری کنید. اطمینان حاصل کنید که تاریخ جمع آوری و سایر جزئیات را اضافه کنید که به شما در شناسایی دانه ها کمک می کند.
ذخیره و زنده ماندن بذر
رطوبت می تواند دانه ها را خراب کند. مجموعه بذر خود را همیشه در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید. بیشتر بذرها تا فصل رشد بعدی زنده می مانند. سرعت جوانه زنی آنها پس از آن به طور پیوسته کاهش می یابد. اما برخی از دانه ها، مانند لوبیا و غلات، زمانی که به خوبی ذخیره شوند، دو تا سه سال یا بیشتر زنده می مانند.
خوش بگذره
جمع آوری دانه ها وقتی واقعاً ثمره کار خود را می بینید بسیار سرگرم کننده است و بسیار مفید است. اگر همه دانه های شما تولید نمی کنند، ناامید نشوید، فقط مطمئن شوید که مقدار زیادی جمع آوری کنید تا شانس خود را افزایش دهید.
